اولین کراس‌اوورهای جهان، خودروهایی که پایه‌گذار تحولی بزرگ شدند

پس از پایان جنگ جهانی دوم، جیپ روی تولید خودروهای چهارچرخ محرک غیرنظامی بر اساس فرمول موفق ویلیز تمرکز کرد اما به خودرویی شهری‌تر هم نیاز داشت تا بتواند نظر خریداران معمولی را جلب کند. نتیجه ساخت جیپستر بود. یک خودروی سواری دیفرانسیل عقب که خریداران جوان را هدف قرار داده بود. جیپستر از یک پیشرانهٔ چهار سیلندر به همراه گیربکس سه سرعتهٔ دستی استفاده می‌کرد. این ماشین با لاستیک‌های دورسفید و سپرهای کرومی، ظاهر زیبایی داشت اما به دلیل ناتوانی در آفرود، در بازار خیلی موفق عمل نکرد و پس از ساخت حدود ۲۰ هزار دستگاه، در سال ۱۹۵۰ به‌تدریج کنار گذاشته شد.

سوبارو لئون سال ۱۹۷۱

این خودرو یک کراس‌اوور به معنای امروزی نیست اما از ویژگی‌های اصلی کراس‌اوورها برخوردار است. لئون سامانهٔ چهارچرخ محرک را برای خریداران معمولی‌تر که بیشتر روی آسفالت تردد می‌کردند ارائه کرد. در این ماشین، تغییر حالت انتقال قدرت از محرک جلو به چهارچرخ محرک بدون وقفه و کاهش سرعت انجام می‌شد. هرچند این موضوع در سال ۲۰۲۴ بدیهی است اما در دههٔ ۷۰ اتفاق بزرگی محسوب می‌شد. لئون شاید یک کراس‌اوور محسوب نشود اما راه را برای ساخت خودروهایی مثل ولوو XC70 و آئودی آلرود هموار کرد.

ماترا رانچو سال ۱۹۷۷

رانچو توسط شرکت فرانسوی ماترا بر اساس خودروی کوچک دیفرانسیل جلوی سیمکا ۱۱۰۰ ساخته شد. برای ساخت این ماشین، مهندسان به طول شاسی سیمکا اضافه کرده و بدنهٔ عقبی جدیدی را به آن اضافه کردند که از ترکیبی از فایبرگلاس و پلی‌استر ساخته شده بود. هرچند رانچو ارتفاع زیادی از سطح زمین داشت اما از سامانهٔ چهارچرخ محرک بی‌بهره بود. البته این کراس‌اوور فرانسوی با همان انتقال قدرت دیفرانسیل جلو هم در سفرهای تفریحی خارج از شهر خوب عمل می‌کرد. زیر کاپوت رانچو هم یک پیشرانهٔ ۱.۴ لیتری چهار سیلندر با تنها ۸۰ اسب بخار قدرت قرار گرفته بود. از این خودرو نزدیک به ۵۷ هزار دستگاه ساخته شد.

لادا نیوا سال ۱۹۷۷

هرچند خودروسازان شوروی هیچ‌گاه به نوآوری شهرت نداشته‌اند اما لادا نیوا برای زمان خود کاملاً پیشرو بود زیرا این نخستین خودروی آفرود تولیدی با ساختار یکپارچه و سیستم تعلیق جلوی مستقل محسوب می‌شد. نیوا صرفاً در شوروی باقی نماند و به ایسلند، اتریش، اروگوئه و حتی بریتانیا هم صادر شد. هرچند تولید این ماشین در سال ۱۹۷۷ آغاز شد اما همچنان بدون تغییر بزرگی در حال تولید است. لادا نیوا را می‌توان جد همهٔ کراس‌اوورهای کامپکت چهارچرخ محرک امروزی در نظر گرفت.

AMC ایگل سال ۱۹۷۹

«روی لون» که در سال ۱۹۷۱ به‌عنوان مهندس ارشد به AMC ملحق شد، ایدهٔ ساخت خودرویی با راحتی یک خودروی سواری اما با ویژگی‌های یک شاسی‌بلند را مطرح کرد. ایگل که در نسخه‌های سدان، کوپه و استیشن تولید می‌شد، بر اساس خودروی کامپکت کنکورد ساخته شده بود اما به سامانهٔ چهارچرخ محرک مجهز شد. ایگل از شاسی‌بلندهایی مثل واگنییر که تشنهٔ بنزین بودند کم‌مصرف‌تر بود و به لطف تعلیق مستقل جلو، سواری شبیه به خودروهای سواری معمولی را ارائه می‌کرد. هرچند ایگل برای آفرود جدی ساخته نشده بود اما توانایی حرکت در مسیرهایی که سدان‌ها را دچار مشکل می‌کرد مثل گل‌ولای، برف و شن را داشت. این خودرو تا زمانی که در سال ۱۹۸۷ آمریکن موتور توسط کرایسلر خریداری شد تولید می‌شد.

فیات ۱۲۷ روستیکا سال ۱۹۷۹

دههٔ ۷۰ دهه‌ای پرتلاطم برای لامبورگینی بود و این شرکت با وقوع بحران نفتی در سال ۱۹۷۳ و یک سال پس‌ازآن خروج فروچیو لامبورگینی از شرکت، به آستانهٔ ورشکستگی رسید. پروژه‌های چیتا و ب‌ام‌و M1 نیز ناکام ماندند و نتوانستند به این شرکت ایتالیایی کمک کنند. به همین دلیل، لامبورگینی تولید فیات ۱۲۷ روستیکا را در کارخانهٔ خود در سنت آگاتا بر عهده گرفت تا بارقه‌ای از امید را ببیند. روستیکا که بر اساس ۱۲۷ تولید برزیل ساخته شده بود، نسخه‌ای برای آفرود سبک بود. این ماشین با ارتفاع بیشتر از زمین، سیستم تعلیق تقویت‌شده، ضرایب دندهٔ کوتاه‌تر برای آفرود، محافظ چراغ‌های جلو و عقب و باربند سفارشی، اساساً یک کراس‌اوور محسوب می‌شد. تا سال ۱۹۸۱ حدود ۵ هزار دستگاه از فیات ۱۲۷ روستیکا ساخته شد.

فولکس‌واگن گلف کانتری سال ۱۹۹۱

فولکس‌واگن در نسل دوم گلف، فرمول فیات ۱۲۷ روستیکا را در نسخه‌ای بنام کانتری به کار گرفت. ارتفاع بیشتر از زمین، گارد جلو، صفحه محافظ از پیشرانه، چرخ زاپاس روی در صندوق و فلاپ‌های گلگیر به این خودرو ظاهری آماده برای خارج جاده بخشیده بودند. ویژگی مهم‌تر گلف کانتری اما برخورداری از سامانهٔ چهارچرخ محرک بود. از این ماشین حدود ۷,۷۰۰ دستگاه ساخته شد و در مناطق برفی و خشن اروپا موفق عمل کرد.

نیسان راشین سال ۱۹۹۳

راشین که شبیه یک کانسپت به نظر می‌رسید، درواقع یک خودروی تولیدی برای بازار داخلی ژاپن بود. این خودرو در نمایشگاه توکیو ۱۹۹۳ رونمایی شد و نیسان آن را پیشگام کراس‌اوورهای امروزی می‌داند. ما نیز با ادعای نیسان موافقیم زیرا راشین ارتفاعی زیاد از زمین داشت و به سامانهٔ چهارچرخ محرک مجهز بود. بعداً ایکس‌تریل جایگزین این خودرو شد.

تویوتا رافور سال ۱۹۹۴

خودرویی که مفهوم کراس‌اوور را به شکل امروزی مطرح کرد و باعث محبوبیت و شهرت این خودروها شد، تویوتا رافور بود. این ماشین هرچند پلت‌فرم منحصربه‌فردی داشت اما برخی قسمت‌های معماری کرولا را قرض گرفته بود. این موضوع نه‌تنها به کاهش هزینه‌ها کمک کرد بلکه رافور را تا حدودی به خودروهای سواری شبیه ساخته بود. این خودرو که رسماً آغازگر راه کراس‌اوورهای امروزی بود، به‌صورت دیفرانسیل جلو یا چهارچرخ محرک در نسخه‌های سه‌در، پنج‌در و کابریولت تولید می‌شد و تویوتا آن را اولین خودروی ۴×۴ شهری می‌نامید.

هوندا CR-V سال ۱۹۹۵

پس از عرضهٔ رافور به بازار، طولی نکشید که دیگر خودروسازان هم روی به ساخت کراس‌اوور آوردند. CR-V پاسخ هوندا به تویوتا بود و برای کسانی طراحی شده بود که در آخر هفته به طبیعت‌گردی و آفرود سبک می‌روند. در این خودرو، اکثر اوقات نیرو فقط به چرخ‌های جلو منتقل می‌شد اما زمانی که شرایط سخت می‌شد، چرخ‌های عقب هم وارد عمل می‌شدند.

سوزوکی X-90 سال ۱۹۹۵

هرچند X-90 را معمولاً در لیست بدترین و زشت‌ترین خودروهای تاریخ می‌بینیم اما بااین‌حال، سوزوکی را باید به خاطر ساخت یک کراس‌اوور دودر دونفره با سقف T-Top و صندوق باری به سبک سدان‌ها تحسین کنیم. البته مطمئناً X-90 خودروی بسیار کندی بود و رانندگی وحشتناکی داشت اما در نسخه‌های چهارچرخ محرک، از توانایی‌های آفرود نسبتاً مناسبی برخوردار بود.