تنها چهار خط راه آهن در دنیا که در لیست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شده اند
دیگری راه آهن های کوهستانی هند هستند. سه مسیر باریک و پرپیچ و خم در دارجیلینگ، نیلگیری و کالکا- شملا که در دل کوه ها و جنگل های مه گرفته استوایی کشیده شده است و هنوز قطارهای قدیمی روی آن حرکت می کنند.
دیگری راه آهن « رتیش» در آلپ سویس و ایتالیاست که با مناظر برف گیر و پل های سنگی عظیم شناخته می شود مسیری که ترکیبی از طبیعت بکر و مهندسی دقیق است.
اما طولانی ترین و شگفت انگیز ترین این چهار میراث، راه آهن سراسری ایران است.
این مسیر با طول ۱۳۹۴ کیلومتر از بندر ترکمن در حاشیه دریای خزر تا بندر امام خمینی در خلیج فارس امتداد یافته است و شمال و جنوب ایران را بهم متصل می کند.
آنچه این پروژه را خاص میسازد شیوه تامین مالی آن است برخلاف بسیاری از طرحهای ام زمان نه با وام خارجی بلکه با مالیات بر قند چای و شکر ساخته شد تا کاملا مستقل بافی بماند.
در دل این خط آهن بیش از ۱۷۰ پل بزرگ، ۱۸۰ پا کوچک، ۲۲۰ تونل ساده و ۱۱ تونل مارپیچ تعبیه شده که هرکدام شاهکاری مهندسی به شمار می روند.
مهندسان ایرانی و خارجی « عموما دانمارکی» در سالهای ابتدایی قرن چهاردهم خورشیدی با امکانات ابتدایی توانستند کوه ها، دشت ها و دره های صعب العبور را بهم پیوند دهند.
یونسکو در سال ۲۰۲۱ این شاهکار را به عنوان میراث جهانی ثبت کرد و آن را نمونه ای کم نظیر از پیوند معماری صنعتی با تاریخ دانست.
