افول یک اتحاد؛ روایت پشتپرده از دگرگونی سیاست آمریکا درباره اوکراین
سیاست خارجی دولت ترامپ در یک سال گذشته نشان میدهد که روابط آمریکا و اوکراین، که از سال ۲۰۲۲ ستون اصلی راهبرد غرب در جنگ بود، اکنون وارد مرحلهای از عقبنشینی تدریجی شده؛ روندی که نه با قطع ناگهانی، بلکه با تصمیمهای پیاپی و کمسر و صدا شکل گرفته است.
عصر کانادا – رسانه آمریکایی در مقالهای گزارش داده است که یک سال پس از بازگشت «دونالد ترامپ» به کاخ سفید، سیاست ایالات متحده در قبال جنگ اوکراین بهگونهای تغییر کرده که بهتدریج اما قاطعانه ماهیت همکاری واشنگتن و کییف را دگرگون ساخته است.
روزنامه «نیویورکتایمز» مینویسد آنچه از سال ۲۰۲۲ بهعنوان یک اتحاد راهبردی تعیینکننده شکل گرفته بود، اکنون وارد دورهای از عقبنشینی شده است؛ عقبنشینیای که نه با یک گسست ناگهانی، بلکه با مجموعهای از تصمیمهای کوچک و پیدرپی رخ داده و در مجموع موقعیت اوکراین را تضعیف کرده است.
این مقاله مینویسد ترامپ در آغاز، جنگ اوکراین را سادهترین منازعه برای حلوفصل توصیف میکرد و معتقد بود میتوان آن را نه با حمایت بیپایان آمریکا، بلکه از طریق دیپلماسی معاملهمحور پایان داد. با گذشت یک سال، این رویکرد نه به یک پیشرفت تعیینکننده انجامیده و نه به صلحی پایدار، بلکه به فرسایش تدریجی اعتماد و همسویی میان ایالات متحده و اوکراین منجر شده است.
بر اساس این گزارش، تغییر مسیر سیاست آمریکا آرام و کمسر و صدا رخ داد. کمکهای نظامی ادامه یافت، اما با وقفهها و عدم قطعیت فزاینده. تعاملات دیپلماتیک افزایش پیدا کرد، اما واشنگتن فشار بر کییف را نسبت به واداشتن مسکو به پایان جنگ در اولویت گذاشت. نیویورکتایمز مینویسد در پشت پرده، واشنگتن بهتدریج اوکراین را نه بهعنوان شریکی که بقایش از نظر راهبردی حیاتی است، بلکه بیشتر بهعنوان یک اهرم چانهزنی در چارچوب تلاش گستردهتر برای بازتنظیم روابط با روسیه نگاه میکرد.
کییف در مذاکرات عربستان از ۲۰ درصد خاک خود چشمپوشی کرد
به گزارش نیویورکتایمز، در جریان مذاکرات ماه مارس در عربستان سعودی، هیأت اوکراینی برای نخستینبار بهطور عملی آمادگی خود را برای واگذاری بخشی از خاک این کشور مطرح کرد. در این نشست، از هیأت کییف خواسته شد نقشهای ترسیم کند و خطوطی را مشخص کند که برای «بقای دولت اوکراین» ضروری است. به نوشته این روزنامه، این نخستینبار بود که «ولودیمیر زلنسکی» از طریق نمایندگانش اعلام کرد برای دستیابی به صلح، حاضر است از حدود ۲۰ درصد از قلمرو کشورش صرفنظر کند.
بر اساس گزارش نیویورکتایمز، در این جلسه، وزیر دفاع اوکراین خط قرمز را منطبق بر خط مقدم فعلی جنگ ترسیم کرد که بهمعنای پذیرش عملی از دست رفتن نزدیک به یکپنجم از خاک اوکراین بود. تیم ترامپ برای واداشتن کییف به نخستین امتیازات ارضی، از توقف موقت کمکهای نظامی بهعنوان اهرم اصلی فشار استفاده کرد و تنها پس از این امتیازدهی کییف بود که ترامپ دستور ازسرگیری کمکهای نظامی آمریکا به اوکراین را صادر کرد.
این مقاله خاطرنشان میکند ترامپ از همان ابتدا روشن ساخت که توقف درگیریها برای او اولویتی بالاتر از بازپسگیری تمام اراضی اوکراین دارد. او در دیدارهایش با «ولودیمیر زلنسکی» رئیسجمهور اوکراین، کییف را به واقعگرایی در موضوعاتی چون سرزمین و تضمینهای امنیتی فراخواند. مشاوران ترامپ ایدههایی مانند ایجاد مناطق غیرنظامی یا برگزاری همهپرسی در مناطق از دست رفته را مطرح کردند؛ پیشنهادهایی که مقامهای اوکراینی در محافل خصوصی آنها را از نظر سیاسی غیرقابلقبول توصیف کردند.
ترس ترامپ از قدرت روسیه
در مقابل، به گزارش نیویورکتایمز، در مراحل اولیه فشار چندانی بر روسیه وارد نشد. «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه همچنان خواستههای حداکثری خود را تکرار میکرد؛ از جمله بهرسمیتشناختن کنترل روسیه بر بخشهای وسیعی از شرق و جنوب اوکراین و مسدودسازی دائمی مسیر عضویت اوکراین در ناتو. مذاکرهکنندگان روس گفتوگوها را فرصتی برای تکرار خطوط قرمز میدیدند نه مبادله امتیاز، زیرا اطمینان داشتند زمان و فشار میدانی به نفع مسکو عمل میکند.
نیویورکتایمز همچنین مینویسد ترامپ پس از تماشای تصاویر رژه نظامی روسیه در مسکو در ماه مه، به دستیارانش گفت که روسیه «شکستناپذیر» به نظر میرسد. این برداشت، به گفته منابع آگاه، نقش مهمی در شکلگیری رویکرد محتاطانه و معاملهمحور او در قبال جنگ اوکراین ایفا کرد.
به گزارش نیویورکتایمز، ترامپ در جلسات داخلی، روسیه را کشوری «قوی و شکستناپذیر» توصیف میکرد و در قبال مسکو نهتنها تهدید جدی به اعمال تحریمها مطرح نکرد، بلکه عملاً رویکردی منفعلانه در پیش گرفت. این روزنامه مینویسد تنها مخالفت جدی در تیم ترامپ از سوی فرستاده ویژه او، «کیت کلاگ»، مطرح شد که جنگ اوکراین را یک تهدید «وجودی» توصیف کرده و از ادامه حمایت از کییف دفاع میکرد.
بر اساس این گزارش، پس از آنکه کلاگ در اظهاراتی از زلنسکی تمجید کرد، ترامپ بهشدت خشمگین شد، او را «احمق» خواند و از سمت خود کنار گذاشت. ترامپ سپس «استیو ویتکاف» که یکی از دوستان نزدیکش بود را جایگزین کلاگ کرد.
نگرانی بروکسل و تلاش ناکام برای پرکردن جای خالی آمریکا
در این زمان بود که مقامات اروپایی بیش از هر زمان دیگری احساس خطر کردند. شماری از آنها به روزنامه «فایننشال تایمز» گفتهاند واشنگتن ظاهراً در حال آزمودن این موضوع بود که اوکراین تا چه اندازه حاضر به امتیازدهی است، پیش از آنکه از روسیه بخواهد تغییری در مواضعش ایجاد کند. به گزارش نیویورکتایمز، این رویکرد با سیاست پیشین آمریکا در تضاد بود؛ سیاستی که مذاکرات را به عقبنشینی روسیه گره میزد.
یکی از محورهای اصلی این مقاله، تغییر نقش کمکهای نظامی آمریکاست. بستههای حمایتی اغلب با تأخیر، بازبینی یا تغییر ساختار تصویب میشدند … برخی سامانههای تسلیحاتی دیرتر از موعد مقرر به دست فرماندهان اوکراینی میرسید و عملیات میدانی را دشوار میکرد. برخی بستههای حمایتی نیز با پیامهای سیاسی صریح درباره خویشتنداری همراه بودند. مقامهای پنتاگون این روند را «بازتنظیم» توصیف کردند، اما افسران اوکراینی که با رویترز و واشنگتنپست گفتوگو کردهاند، میگویند خودِ این عدم قطعیت به یک ضعف راهبردی تبدیل شده است.
به نوشته نیویورکتایمز، ترامپ آشکارا وقفهها در کمکرسانی را بهعنوان اهرم فشار توجیه میکرد و میگفت اوکراین باید جدیت خود را برای صلح نشان دهد. برخی مقامها گفتهاند مشاوران کاخ سفید کندکردن کمکها را یکی از معدود ابزارهای واداشتن کییف به سازش میدانستند. روسیه نیز از این وضعیت برداشت خود را داشت و با این تصور که حمایت آمریکا دیگر پیوسته و نامحدود نیست، فشارهای میدانی را افزایش داد.
رسانه آمریکایی در ادامه مینویسد متحدان اروپایی تلاش کردند خلأها را پر کنند. آلمان تولید مهمات را سرعت بخشید، فرانسه و بریتانیا مأموریتهای آموزشی را گسترش دادند و اتحادیه اروپا سازوکارهای مالی جدیدی به تصویب رساند.
با این حال، مقامهای اروپایی اذعان کردند که توانمندیهای کلیدی آمریکا، از جمله اشتراکگذاری اطلاعات، پدافند هوایی و حمایت از حملات دوربرد، جایگزینپذیر نیست.
نیویورکتایمز تأکید میکند که ایالات متحده اوکراین را رها نکرده است، اما این رابطه بهطور بنیادین بازتعریف شده است. در دوره «جو بایدن»، سیاست آمریکا بر این باور استوار بود که شکست اوکراین امنیت اروپا و اعتبار آمریکا را به خطر میاندازد. در دوره ترامپ، تمرکز به سمت کاهش هزینه، افزایش سرعت و رویکرد معاملهمحور انتقال یافته است.
به گزارش نیویورکتایمز، اوکراین اکنون با واقعیتی سخت روبهروست: بقای آن نهتنها به مقاومت در برابر روسیه، بلکه به تواناییاش در مدیریت رابطه با متحدی وابسته است که تعهدش مشروط، نامطمئن و عمیقاً معاملهمحور شده است.
